Hôm nay sẽ đề cập đến một “thủ đoạn” (thật ra đây là cách gọi của Mỹ) để giúp các nước tăng cường xuất khẩu, tăng lợi thế cạnh tranh về giá. Đó là thao túng tiền tệ.

Có rất nhiều cách để chính phủ một nước tăng cường xuất khẩu. Ngoài những đường “chính ngạch” như ký FTA, giảm thuế, thì còn một “mưu hèn kế bẩn” cũng rất được sử dụng là thao túng tiền tệ. Năm ngoái Mỹ đã gán cho Trung Quốc cái mác thao túng này, một nấc thang mới trong thương chiến giữa 2 nền kinh tế lớn nhất thế giới. Thậm chí, Việt Nam cũng không ít lần bị Mỹ gắn cho cái mác này.

Vậy thao túng tiền tệ là gì?

Theo định nghĩa phổ thông, thao túng tiền tệ là cách mà chính phủ các nước hạ giá đồng nội tệ so với một đồng ngoại tệ (thường là USD, vì Mỹ rất hay gán cho các nước mác thao túng tiền tệ), nhằm khuyến khích xuất khẩu và hạn chế nhập khẩu. Hay đây là một cách nhằm giúp hàng hóa xuất đi nước ngoài rẻ hơn.

Bạn hãy xem xét các ví dụ trong chiến tranh thương mại Mỹ - Trung để dễ hiểu hơn nhé 

Giả sử tỷ giá của đồng USD của nước Mỹ so với đồng Nhân dân tệ của Trung Quốc là 1:10 (ví dụ cho tròn vậy thôi chứ thật ra tỷ giá USD/NDT rất lẻ).

Người Trung Quốc bán một cái bánh với giá 1 NDT. Như vậy, nếu Mỹ muốn mua 100 cái bánh của Trung Quốc, thì sẽ phải bỏ ra là 10 x 1 NDT = 100 NDT, tương đương 10 USD. Nhưng khi Mỹ áp đặt thuế nhập khẩu lên hàng hóa Trung Quốc với trị giá 10%. Vậy bây giờ Mỹ nếu muốn mua 100 cái bánh của Trung Quốc, thì sẽ phải bỏ ra là 10 USD x 1,1 = 11 USD. 

Và như vậy, giá của 10 cái bánh Trung Quốc đã đắt hơn trước 1 USD, từ đó làm giảm lợi thế về giá của hàng hóa Trung Quốc. Lúc này, chính phủ Trung Quốc bắt đầu phá giá đồng NDT, thay đổi tỷ giá USD/NDT từ 1/10 xuống còn 1/10,5

Như vậy, 100 NDT của Trung Quốc giờ chia theo tỷ giá mới sẽ là 100/ 10,5 = 9,52 USD. Cộng thêm thuế là 9,52 * 1,1 = 10,47 USD. Rẻ hơn giá lúc chưa phá giá đồng NDT tận 0,5 USD. Như vậy, hàng hóa Trung Quốc rẻ hơn, khiến người tiêu dùng Mỹ mua nhiều hàng Trung Quốc hơn.

Trên thực tế, kể cả trong trường hợp không có thuế nhập khẩu thì  chính phủ vẫn có thể phá giá tiền tệ để kích thích xuất khẩu. Giả sử 10 cái bánh của Trung Quốc vẫn được bán với giá 100 NDT, với tỷ giá 1/10, thì người Mỹ sẽ bỏ ra 10 USD để mua 10 cái bánh của Trung Quốc. Nhưng với tỷ giá 1/10,5, thì 10 USD bây giờ đổi được tận 105 NDT mua được tới 10,5 cái bánh. Như vậy, việc thao túng tiền tệ giúp Trung Quốc bán được nhiều hàng hơn, và với giá rẻ hơn. Cách nào cũng vẹn cả đôi đường.

Ở chiều ngược lại, thao túng tiền tệ khiến hàng nhập khẩu trở nên đắt đỏ hơn. Trước bạn chỉ mất 10 NDT là đổi được 1 USD, giờ phải mất 10,5 USD mới đổi được 1 USD thì đương nhiên là hàng Mỹ đắt hơn hàng Trung Quốc rồi đúng không nào.

Vậy các nước phá giá đồng tiền như thế nào? 

Chính phủ không thể in tiền nội tệ được, vì sẽ lạm phát. Theo chúng tôi, cách dễ nhất là tác động vào lượng ngoại tệ có trên thị trường. Bằng cách thu mua ngoại tệ trên thị trường, chính phủ sẽ giảm nguồn cung ngoại tệ, từ đó khiến tỷ giá đi xuống, và thế là chính phủ đã thao túng tiền tệ thành công.

Thao túng tiền tệ thường được xem là một cạnh tranh không công bằng, vì nó đem lại lợi thế cho hàng xuất khẩu, nhưng không phải là do chất lượng, cũng không phải là do các biện pháp cải thiện năng suất lao động, mà chỉ đơn giản là sự can thiệp của chính phủ. Mỹ thì tất nhiên không thích điều này rồi. Hình như họ quy định chính phủ nước ngoài không được mua ngoại tệ (ở đây là USD) quá 2% GDP thì phải, nếu không sẽ bị gán là hạ giá đồng tiền có chủ đích, và sẽ bị áp thuế cao đó bạn ạ.

Trên đây là mấy nét sơ lược về thao túng tiền tệ mà chúng tôi biết. Bạn có góp ý gì thì để lại bình luận phía dưới nha